Bir şehri tanımak sokaklarından başlar. İnsanların bir yığın gibi aktığı ana caddeleri, kimsesiz garip gurebanın barındığı arka sokakları, göz dolduran meydanları, kimselerin yolunu düşürmek istemediği tenhaları ile bir bütündür şehirler.
Tarihimiz şehir hikâyeleri ile doluyken, şehirlerin sokakları hikâyesiz olur mu hiç? Ezgi Tuzcu isimleri ve hikâyeleri ile dikkat çeken sokakları netyazı için araştırdı. Keyifli okumalar…
Sokaklar şehirlerin kalp atışlarıdır. Bir şehri gerçekten tanımak, ruhuna nüfuz etmek istiyorsanız eliniz cebinizde şehrin sokaklarında dolaşmalısınız. Şehir sokaklarından akan gürül gürül insan sesiyle size kendini açar, hikâyelerini anlatır. İnsan en sahici haliyle sokaktadır. Sokaklar çocuğun neşesinin, âşıkların tatlı telaşının, işçilerin yorgun ayak seslerinin, yaşlıların içten dualarının görünmez şahididir.
Melih Cevdet Anday “Anı” şiirinde ne güzel söylemiş:
“Sevdiğim çiçek adları gibi
Sevdiğim sokak adları gibi
Bütün sevdiklerimin adları gibi
Adınız geliyor aklıma.”
İsimler kimliğimizin habercisidir. Bir insana, nesneye ya da yere isim verince sadece onu tanımlamakla kalmayız. Ona anlam da yükleriz. Her sokak ismi başka bir hikâyeymiş gibi kırmızı tabelanın üzerine yazılı beyaz harflerle bize göz kırpar. Bazen tarihi bir olay ve kişi sokak ismi olarak şehrin hafızasına kaydedilir. Bazen de bugün kullanmadığımız bir kelimeyi dağarcığımızda saklar. Bu yazıda bizi düşündüren, gülümseten, çağrışımları güçlü bazı sokak isimlerinden bahsedeceğiz. İstanbul’daki Merkep Bağırtan Sokağı, Otello Kâmil Sokağı, Kart Çınar Sokağı, Zergerdan Sokağı, Çobanaldatan Sokağı…
OTELLO KAMİL SOKAĞI: Shakespeare’in ünlü eseri Otello’yu oynayan tiyatro sanatçısı Kamil Rıza’nın adı bu sokağa verilmiş. Rolünü daha iyi canlandırmak için boğazına ciğer bağlayıp kesen Kâmil Rıza seyircilere gerçeklik duygusunu öyle güçlü geçirmiş ki adı Otello Kâmil olarak kalmış. Yaşadığı sokak da onun adıyla anılmış.
MERKEP BAĞIRTAN SOKAĞI: Yokuşlar yürümeyi çok sevenler için bile can sıkıcı olabilir. Yük taşımakta mahir merkepler bile Mimar Sinan Üniversitesi’nden Cihangir’e bağlanan bu dik yokuşta yorgunluktan inlermiş. “Merkep Bağırtan Yokuşu” zamanla bu sokağın ismi haline gelmiş.
ZERGERDAN SOKAĞI: “Zergerdan” gergedan boynuzu anlamına gelir. Türk el sanatlarından tespihçilikte, kıymetli taşlardan, ağaçlardan ve gergedan boynuzundan tespihler yapılırdı. Tespih ustaları bu sokakta hakikate pençe açmışlar.
KAHKAHA ÇİÇEĞİ ÇIKMAZI: Aynı isimdeki çiçeklerin kokusu mu geldi burnunuza yoksa içten bir kahkaha mı çınladı kulaklarınızda? Hanımeli, lale, gül kokularının birbirine geçtiği ılık bir bahar akşamında bahçenin birinden gelen kahkahalar elbet çiçeğe benzer.
ÇOBAN ALDATAN SOKAĞI: Hikâyeye göre, çobanaldatan kuşunun yuvasına kurt saldırır ve yavrularını rehin alır. Çobanaldatan yavrularının hayatını korumak için yaralı bir kuş taklidi yaparak çobanı peşinden sürükler. Sürüden uzaklaşan çoban bunu anlayıp geri döndüğünde kurt sürüye girmiş, yiyebileceği kadarını yiyip gerisini de telef etmiştir. Bunu gururuna yediremeyen çoban intihar eder. Çobanaldatan kuşu ise yuvasına dönüp kurt korkusuyla yaşamaya devam eder. Bir gün kurt gelip yavrularını yemesin diye her gördüğü çobanı yoldan çıkarmaya çalışır. Ne ulaşacak kadar yakın ne de asla ulaşamayacak kadar uzak durup insanları peşinden koşturan karakter yapısındaki kişilere çobanaldatan yakıştırması yapılır. Bu sokak ismini kuşlardan mı insanlarından mı aldı, bilinmez.
ÖKSÜZÇOCUK SOKAĞI: Acaba burada yaşayan öksüz çocuğun başına neler geldi de bu sokağın ismi onunla anılır oldu? Hikayesi bilinmiyor. Sokağın ismiyle anılması iz bıraktığının ifadesi aslında.
KART ÇINAR SOKAĞI: Bugün bu sokakta yaşlı bir çınar ağacıyla karşılaşmak mümkün değil. İsmi tabelada bir anı olarak duruyor öylece.
İYİMSER SOKAK: İyimser Sokak, Samsun’daki yüksek tepelerden birinde yer alan daracık bir sokak. Güneşin doğuşunu ve denizi en güzel haliyle seyretmenin mümkün olduğu bu bölgede “iyimser” kelimesiyle karşılaşınca yüzünüzde bir tebessüm beliriyor.
YALNIZHANE SOKAK: Gaziantep’teki bu sokağa yalnızların hepsini bir araya toplamayı hayal eden bir şair isim verdi belki. Kütüphane, kahvehane, hastane değil de bir yalnızhane açma fikri öyle romantik ki şairlerden başkası düşleyemez gibi.
BALIK TUTAN ŞAŞI KEDİ SOKAĞI: Bodrum, Gümüşlük’te, halk arasındaki rivayete göre şaşı bir kedi, her gün üşenmeden daracık merdivenleri inerek deniz kıyısında bir taşın üstünde beklermiş. Günbatımını izliyormuş pozları vererek kıyıdaki balıklardan birini kapıp kendine güzel bir ziyafet çekermiş. Uyanık kedi hem karnını doyurmayı hem de sokağa ismini vermeyi başarmış.
Ülkemizin her şehrinde güzel sokak isimleriyle karşılaşmak mümkün. Siz de yaşadığınız şehirlerden hoşunuza giden sokak isimlerini bizimle paylaşır mısınız?
1 Comment