Güzel ülkemiz Türkiye’de yasaklı şarkıların var olduğunu biliyor musunuz? Çeşitli nedenlerle TRT denetimine takılan bazı şarkılar ve ses sanatçıları yasağa maruz kalmıştır. Fakat bu yasaklardan bazıları bu kadar da olmaz dedirten cinsten. Gelin beraber inceleyelim.
Barış Manço/ Arkadaşım Eşek
Türkiye’de bir dönem pek çok şarkı yasaklanmıştır. Bunlardan biri de Barış Manço’nun, “Arkadaşım Eşek” şarkısıdır. Geçmişte sanatın, sanatçının ve halkın üzerinde kuvvetli bir baskı olduğunu anlamamızı sağlayan bu yasakların sebepleri bazen bu bir şaka mı dedirtmektedir. Bu şarkı “insanın arkadaşı eşek olamaz” gerekçesiyle yasaklanmıştır. Bunun yerine Barış Manço’ya kuzu ifadesini kullanmasını önermişler. Ama mesele “Arkadaşım Eşek” değil bizatihi eşektir. Sorun şu ki, Anadolu’da eşeklerin soyu tükeniyormuş ve eşeğin para değeri oldukça düşmüş. Barış Manço’nun acıyı neşeyle harmanlayan şarkılarından biri olan, “Arkadaşım Eşek” esasen bunu ele almış görünüyor. Türkiye’nin katı kurallarından nasiplenen sadece insanlar olmamıştır. Eşek de bu katı kurallardan nasibini almıştır. Sanat ve sanatçıya düşen pay ise durumun vehametini ortaya koymaktır.
Asım Arsoy/ Ada Sahilleri:
1960 darbesini ve beraberinde Yassıadayı hatırlattığı için vakt-i zamanında yasaklanan bir türkü de Ada Sahilleri… Günümüzde meyhane şarkıları arasında anılsa da Ada Sahilleri türküsü hayli acıklı bir hikayeye sahiptir. Şadiye zengin bir ailenin kızıdır. Suat ise fakir bir gençtir. Kader ikisini bir yaz Ada’da buluşturur ve birbirlerine âşık olurlar. Fakat babası, Suat Bey’e kızını vermek istemez. Kış geldiğinde Şadiye ve ailesi Ada’dan ayrılır. Suat ise Ada’da kalır ve sahilde hep Şadiye’nin ona geleceği günü bekler.
Bu arada mektuplarla haberleşmeye devam ederler. Fırtınalı bir akşam Suat bu özleme dayanamaz ve kendini denizin azgın sularına bırakır. Ertesi sabah, fırtına nedeni ile gelemeyen tekneden Suat’a bir mektup gelir, bu Şadiye’nin mektubudur. Mektupta Şadiye “Suat, babamı nihayet evlenmemize ikna ettim, gelip beni ailemden isteyebilirsiniz.” Yazıyordur. Böyle bir hikayeyi barındıran Ada Sahilleri türküsünün Yassıada’yı çağrıştırması sebebiyle yasaklanması oldukça komik bir o kadar acıklıdır. Darbenin izleri silinmez hatıralarda kalır elbet. Ada Sahilleri türküsünün yasağı kalkmış olsa da bu bedel ona bir ömür yeter.
Müzeyyen Senar/ Aman Ormancı:
Yasaklanan türkülerden biri olan “Aman Ormancı” Muğla yöresine ait acıklı bir türküdür. Bu acıklı hikayesini okunduğu her yere taşıyan bu türkü sadece hikayesiyle değil yasaklanma sebebiyle de unutulmaz olmuştur. Ormancının devlet görevlisi olması ve türküde ormancıya sitem edilmesi gerekçesiyle yasaklanmıştır. Hikayesine gelecek olursak; Muğla’nın Gevenes Köyü’nde şimdiki adıyla Çaybükü’nde, ormancı, muhtar ve bekçi arasında yaşanan tartışma sonucu değirmenci Tahir Usta tarafından bestelenmiştir. Yaşanan tartışmada köy ağasının oğlu Mustafa, köyün muhtarı ve en yakın dostu Tevfik’i öldürmüştür. Böyle acı bir hikayeyi barındıran türküye ikinci acı da bahsettiğimiz gerekçe ile yasaklanarak yüklenmiştir. Müzeyyen Senar’ın çok güzel okuduğu bu türkü uzun bir süredir iki tane hikayeyi taşımaktadır.
Şenay/ Hayat Bayram Olsa:
Oldukça garip bir gerekçeyle yasaklanmış şarkılardan biridir, “Hayat Bayram Olsa”. İnsanların sokaklarda birbirini vurduğu bir dönemde yazılmış bu denli pozitif bir şarkının yasaklanması insanlarda unutulamayacak kadar şaşkınlık uyandırır. TRT bu yasağı şöyle izah etmiştir, “İnsanlar el ele tutuşsa birlik olsa” sözleri komünizmi hatırlatmaktadır. Yeşilçam’dan tanıdığımız bu neşeli türkünün geçmişinde böyle bir hikaye barındırması utanç verici diğer yasaklanma gerekçelerinden biri arasına girmiştir.