2021 Nobel Edebiyat Ödülü Zanzibar’lı yazar Abdulrazak Gurnah’a verildi. Ödül Komitesi açıklamasında “Romanları, basmakalıp betimlemelerden uzak ve bize dünyanın diğer yerlerindeki pek çok kişinin aşina olmadığı, kültürel olarak çeşitlendirilmiş bir Doğu Afrika açıyor.” ifadelerine yer verdi. Abdulrazak Gurnah’a ve Nobel’e yakından bakmak ister misiniz?
Nobel ödülü, 1901 yılından bu yana Alfred Nobel tarafından kurulan derneğin insanlığa hizmet edenleri ödüllendirmek amacıyla verdiği ödüldür. Dünyanın en prestijli ödüllerinden sayılan Nobel; fizik, kimya, edebiyat, ekonomi ve tıp alanlarında olağanüstü başarı sayılan durumlarda verilmektedir.
Nobel Edebiyat Ödülü 1901- 2020 yılları arasında toplam 113 kez verildi. 117 yazarın ödül aldığı Nobel’de 4 ödül 2’şer yazar arasında paylaştırıldı.
Çoğunlukla İngilizce, Fransızca, İspanyolca yazan yazarlar Nobel alsa da Lehçe, Türkçe, Rusça, Arapça, İbranice, Japonca ve Çince yazan yazarlar da Nobel’e layık görüldü. Ülkemizi temsil ederek Nobel Edebiyat Ödülü’nü alan ilk yazar Orhan Pamuk olmuştur.
Nobel Edebiyat Ödüllerinin bu yılki sahibi ise Zanzibarlı yazar Abdulrazak Gurnah oldu. 1948 yılında Zanzibar’da doğan Gurnah’ın ana dili Shavili Dili’dir. 1960 yılına kadar ülkesinde Arapça öğrendi. İngiliz okullarında eğitim alan Gurnah 1960’da ülkesinin yaşadığı iç karışıklıklar sebebiyle İngiltere’ye iltica etti. İsveç Akademisi’nin yaptığı açıklamada Gurnah’ın “kültürler ve kıtalar arasındaki uçurumda sömürgeciliğin etkilerine ve mültecilerin kaderine kesin ve merhametli şekilde nüfuz etmesi” nedeniyle ödüle layık görüldüğü belirtildi.
Açıklamada “Romanları, basmakalıp betimlemelerden uzak ve bize dünyanın diğer yerlerindeki pek çok kişinin aşina olmadığı, kültürel olarak çeşitlendirilmiş bir Doğu Afrika’ya açıyor.” ifadesine yer verildi.
Eserlerinde yerlerinden edilmiş insanların yaşadığı kimlik krizlerinden bahseden yazar verdiği son röportajda Avrupa ülkelerinin göç politikasını eleştirerek Avrupa’nın göçmenleri dikenli tellerle değil şefkatle karşılaması gerektiğinden bahsetti.
Gurnah’ın şimdiye kadar yayınlanmış on romanı ve bir dizi hikayesi mevcut. Abdulrazak Gurnah University Of Kent’de İngiliz Dili ve Edebiyatı Profösürü olarak çalışmaktadır.
73 yaşındaki yazar ödülün yanında 1,1 milyon dolara da sahip olacak. Yazarın Türkçe’ye çevrilmiş eserleri ise şunlardır:
- Terkediş
- Deniz Kenarında
- Kumdan Yürek
- Son Hediye
- Sessizliğe Hayranlık
- Cennet