Dünyadan Müzik Müzeleri/ Ayşegül Uyar

Müzeler geçmişi günümüze taşıyan, gelecek nesilleri kültür ve kazanımlarla buluşturan önemli yapılar. Arkeoloji, tarih, etnografya, coğrafya müzelerini biliyoruz da müzik müzelerinden haberimiz var mı?

Dünyanın farklı ülkelerinde çeşitli şekillerde kurulmuş müzik müzeleri var. Kimisinde müzik aletlerini kullanarak kendi müziğinizi yapma fırsatınız oluyor kimisinde usta eğitmenler size ders veriyor. Kimisi efsanevi müzik grupları hakkında her şeyi derlemiş oluyor, kimisinde unutulmaz bir bestecinin el yazması notalarından faydalanmanıza izin veriyorlar.

Ayşegül UYAR, Müzik Müzelerini Netyazı okurları için araştırdı… Keyifli okumalar dileriz…

Bir duygunun, güzelliğin dışa vurumunda kullanılan yöntemlerin tümü sanat olarak ifade edilir. Sanat eserleri hitap ettikleri duyulara ve ortaya çıkarıldıkları malzemeye göre isimlendirilir. Kimisi kulağa, kimi göze hitap eder fakat neticede her biri ruhu beslemeye, zevkimizi geliştirmeye, kimi zaman düşündürmeye, kimi zaman hissedilmeyeni hissettirmeye çalışır. Müzik de güzel sanatlar denince akla gelen disiplinlerdendir.

Başlıktaki müze ve müzik buluşmasına gelecek olursak: müze sözcüğünün mitolojideki müzik ve ilham perileri manasındaki “musalar” kelimesinden geldiğini duyunca biz de sizin gibi şaşırdık. Müzeler belirli bir disiplin içinde aynı türden eserleri bir araya getiren, uzun yıllar koruyabilen, tasnif eden mekânlar olarak yüzyıllardır varlıklarını sürdürmektedir. Müzeler toplumların kültürel birikimlerini sonraki kuşaklara aktarmada aktif rol oynarlar. Peki, müzik müzeleri nasıl oluşur, dünyada örnekleri nerelerdedir? Bu soruya cevap ararken Z Dergi ile kesişti yolumuz.

Zeytinburnu Belediyesi 2017’den bu yana tematik dergiler hazırlıyor. Bir yıllık emeğin ürünü olan bu dergilerde gözümüze çarpan ilk nokta titiz bir çalışma ve alana dair kapsamlı bilgi sunma çabaları.   Bu yıl yayınlanan dördüncü sayının konusu da müzik. İşte müzik müzeleri hakkında ayrıntılı bilgiye buradan ulaştık.

Antik Yunandan Ortaçağa, Osmanlıdan günümüze müziğin ülkeler ve inanışlar bağlamındaki serüvenini öğreneceğiniz bu sayı hem gözünüze hem kulağınıza hitap edecek çünkü bir müzik albümü şeklinde tasarlanmış ve QR kodları sayesinde sayfalardaki müzikleri dinleme imkânına da sahipsiniz. Bu kısa notun ardından hemen müzeler kısmına geri dönelim.

Sizin yaşadığınız şehirde bir müzik müzesi var mı bilmiyoruz ama dünyada müzeler birliğine bağlı elli adet müzik müzesi mevcut. Ülkemizde müzeler birliğine bağlı ulusal bir müzik müzesi olmasa da devlet kurumlarına ya da özel kurumlara bağlı müzik müzelerimiz var.

Müzik müzeleri ICOM (Uluslararası Müzeler Konseyi)’a bağlı CIMCIM (Dünya Müzik Müzeleri Birliği) bünyesi altında toplanmaktadır. Dünya Müzik Müzeleri Birliği Başkanı Kenneth Moore, müzik müzelerinin tanımını “Müzecilik dünyasında müzikle ilgili mirası yönetmeye adanan yerler” olarak yapmıştır.[1]

Dünyadaki en eski müzik müzelerinden biri İsveç Stockholm Müzik Müzesidir. 1899 yılında kişisel bağışlar ve hediyelerle elde edilen 200 enstrümanlık bir koleksiyonla kurulmuş ve 1901 yılında halka açılmıştır. Müze; müzik ve tiyatro ile ilgili İsveç kurumlarına ait olan bestecilerin özel eşyaları gibi eserleri toplayarak materyal listesine eklemiştir. Yaklaşık olarak 6000 enstrümana ulaşan koleksiyonda İsveç sanat müziğinden başka, Avrupa, Asya ve Afrika’dan 1600-1900 yılları arası geleneksel ve popüler müzik materyalleri de sergilenmektedir.[2]

-İbrahim Alimoğlu Müzik Müzesi-

Elbette müzik müzeleri yalnızca müzik aletlerinin ya da sanatkârlara ait kişisel eşyaların sergilendiği mekânlar değildir. İçlerinde size kendi müziğinizi yapma fırsatı sunanlar da var. Onlardan biri Belçika, Brüksel Müzik Enstrümanları Müzesi: 1500 adet enstrümanın sergilendiği müzede Avrupa ve Avrupa dışındaki bölgelerden popüler ve geleneksel çalgılar sergilenmektedir. Katlara ayrılmış müzenin Birinci katında 20. yüzyıla kadarki antik çağlardan enstrümanlar sergilenmekte olup, ikinci kat Belçika ve Avrupa’daki yaylı sazların ve klavyeli enstrümanların sistematik gelişimini göstermek için tasarlanmıştır. Bodrum katında ise mekanik enstrümanlar sergilenmekte ve ayrıca ziyaretçilerin bilgisayarlar ile kendi müziklerini yapmayı deneyebilecekleri bir ses stüdyosu da bulunmaktadır. Bu bölüm daha çok çağdaş müzik ve müzik aletleri üzerine yoğunlaşmıştır.[3]

-Belçika Müzik Enstrümanları Müzesi-

Dünyada meşhur bir diğer müzik müzesi ise Berlin’dedir. Berlin Müzik Enstrümanları Müzesi, 16. ve 20. yüzyıllar arasındaki Avrupa’daki sanat müziği eserlerinden ve enstrümanlardan oluşan 3000 eserlik bir koleksiyona sahiptir. Burada Belçika, Brüksel Müzik Enstrümanları Müzesinde olduğu gibi tarihsel ve sistematik bir tur yaratmak amacıyla tasarlanmıştır28. Fakat Belçika, Brüksel Müzik Enstrümanı Müzesi ile karşılaştırırsak Berlin’deki müze kapsam açısından dar bir alana sahiptir.

YAKIN TARİHLİ MÜZİK MÜZELERİNE BİR BAKIŞ

-The Beatles Story-

Tarihi eskilere dayanan bu müzelerden kısaca bahsettikten sonra günümüze gelebiliriz. Liverpool’da bulunan The Beatles Story şehri ziyaret edenlerin uğrak mekânlarından biridir. Beatles üyelerinin hayatlarının, kültürünün ve müziğinin kronolojik olarak yer aldığı bu müze, bir dönem bütün dünyayı derinden etkilemiş bu fenomeni daha da yakından tanımak isteyenler için bir fırsattı

-Grammy Museum-

Grammy Museum Los Angeles’tadır. Pek çok farklı müzik akımını bünyesinde barındıran, geniş kapsamlı bir müze… Oldukça etkileşimli olan bu müze, çok bilinen birçok şarkı sözünün ilk el yazması metinleri, başka hiçbir yerde örneği bulunmayan fotoğraflar ve daha nice nadide esere sahiptir. Onu diğer müzik müzelerinden ayıran şey içerisinde size yardım edecek eğitmenlerin olması. Birlikte enstrüman çalabileceğiniz usta eğitmenler günün belli saatlerinde oradalar.[4]

Graceland ABD’ye bağlı Memphis’te bir müze. Elvis Presley’in efsanevi konağı, şimdi dünyanın en ünlü rock’n roll müzik müzesi olarak varlığını sürdürüyor. Elvis hayranı olmayanlar tarafından bile ziyaret edilen bu müzede kostümler, kaya şelalesi ve yeşil tüylü halılarla tamamlanmış efsanevi Jungle Room’u görmek mümkündür.

Beethoven Haus: Klasik müzik severler, Almanya’nın Bonn kentindeki Beethoven’ın doğum yerini ziyaret etmeyi mutlaka isteyeceklerdir. Bestecinin hayatından eserler, mektuplar, kitaplar ve notalar dâhil olmak üzere pek çok obje bu küçük, mütevazı müzede sergileniyor. Müzenin insana asıl iyi gelen yanı elbette, müzeyi gezerken çalan müzik… 1889 yılında açılan müze, 1893 yılında komşu binanın da satın alınıp Beethoven Haus’a dâhil edilmesiyle genişletilmiş.[5]

-Beethoven Haus-

Azerbaycan Müzik Kültürü Müzesi: 1967 yılında, Azerbaycan’ın müzik kültürünü, müzik tarihini tanıtmak ve yaymak maksadıyla kurulmuştur. Müzenin koleksiyonda bulunan eser sayısı 20.000’den fazladır. Bu eserler arasında katran, kemençe, saz, kaval, zurna ve ney gibi müzik aletleri ile asatar ve asa-saz gibi nadir enstrümanlar bulunmaktadır.

Türkiye’nin En Büyük Müzik Müzesi: İbrahim Alimoğlu Müzik Müzesi

Afyon Kocatepe Üniversitesi (AKÜ) Devlet Konservatuvarı binasında bulunan Müzik Müzesi, dünyadaki en büyük on müzik müzesinden biridir. Müzenin kurulmasında Afyonkarahisarlı işadamı İbrahim Alimoğlu’nun büyük katkısı var. Alimoğlu, uzun yıllar değişik yörelere ait antika değeri olan müzik aletlerini toplayarak bir koleksiyon oluşturmuştur. Kimi Kenya’da bir köyden kimi kutuplardaki yerel halktan alınmış müzik aletlerinin sergilendiği müze, zenginliğini Alman Koleksiyoner Wolfrang Ott’un desteğinden almaktadır. Açıldığı 2013 yılından bu yana 110 bin kişinin ziyaret ettiği müze Türkiye’nin en büyük müzik müzesi unvanına da sahiptir.

-İbrahim Alimoğlu Müzik Müzesi-

Müzeye en büyük bağışı yapan Ott’un oldukça ilginç bir hikâyesi var. 1968 yılında yurt dışı gezisine çıkan Ott, arkadaşının bir “sitar” hediye etmesi üzerine müzik aleti koleksiyonu yapmaya başlamış. Yıllar içinde yüzlerce müzik aletine sahip olan Ott, dünyanın farklı yerlerinden, farklı kültürlere ait orijinal çalgıları üniversiteye hediye etmiş.[6]

Zamanla içeriği daha zenginleşen müze, başta öğrenciler olmak üzere yurt içinden binlerce kişiyi ağırlarken, yurt dışından da müzikseverlere ev sahipliği yapıyor.

Türkiye’deki müzik müzelerini ve hangi şehirlerde olduklarını merak ediyorsanız takipte kalın…


(1)Moore, Türkiye’de Müzik Kültürü Kongresi Bildirileri, 2011

(2) Gün, 2008.

(3) Gün, 2008.

(4) Z Dergi, Müzik Müzeleri, 480.

(5) Z Dergi, Müzik Müzeleri, 482.

(6) https://www.aa.com.tr/tr/turkiye/turkiyenin-en-buyuk-muzik-muzesini-110-bin-kisi-ziyaret-etti/1270530#


Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

error: İçerikte Kopyalama Yasaktır. ©️ Bu yazının her türlü telif hakkı yazarın kendisine ve/veya temsilcilerine aittir. Yazıların izin alınmadan kopyalanması ve kullanılması 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Yasasına göre suçtur.
  • No products in the cart.
Sohbeti aç
Canlı Destek